Nếu bạn từng tham gia vào những cuộc “đại chiến” online về việc ai mới là tay guitar vĩ đại nhất thế giới, chắc chắn bạn đã từng nghe tới cái tên Guthrie Govan ít nhất 1 lần! Dẫu anh không tự miêu tả bản thân mình là “vĩ đại” bao giờ, nhưng “Phù thủy guitar” người Anh được giới phê bình đánh giá rất cao, một tài năng về mặt kĩ thuật hiếm hoi tựa Shawn Lane, Allan Holdsworth với tư duy sáng tác giàu nhạc tính và tinh tế chẳng kém nào những Larry Carlton, Jeff Beck. Album solo đầu tay của Guthrie Govan – Erotic Cakes – đã “nâng tầm” dòng nhạc instrumental guitar lên một tầm hoàn toàn mới, và được nhận định là một trong những album quan trọng nhất cho các Shredders kể từ sau album huyền thoại Passion And Warfare năm 1990 của Steve Vai.
Và bây giờ cùng với những người đồng đội của mình tại The Aristocrats, Guthrie Govan vẫn không ngừng nghỉ bứt phá những giới hạn của cây đàn guitar. The Aristocrats đã ra mắt gần 1 tá album/live album được giới mộ điệu và phê bình đánh giá rất cao, dù tuổi đời ban nhạc mới chỉ gần tròn 1 giáp (tính cả album gần nhất cùng Primuz Chamber Orchestra). Song song với quá trình ấy, Guthrie Govan vẫn không ngừng nghỉ phiêu lưu khắp các ngóc ngách của âm nhạc và thử sức với nhiều thể loại khác nhau, khi song hành cùng bậc thầy progressive Steve Wilson, lúc lại đang đánh UK Grime cùng rapper Dizzee Rascal, quay đi quay lại đã thấy Govan lại đang… làm nhạc phim cùng Hans Zimmer? Công bằng mà nói, chính Guthrie Govan cũng thừa nhận cuộc sống của mình có lẽ đã rẽ sang một hướng trái ngược hẳn nếu không có cây đàn guitar.
Bắt đầu từ sự tò mò về những giới hạn
“Ba mẹ tôi kể lại rằng tôi bắt đầu tò mò và nghịch ngợm những cây đàn từ năm 3 tuổi. Lúc ấy tôi chỉ muốn bắt chước ba tôi, chơi một ca khúc của Elvis, điều nhìn tưởng phức tạp vô cùng qua lăng kính một đứa trẻ. Rồi dần dà khi tôi lớn lên, tôi nhận ra cây guitar tựa như một chiếc máy đánh chữ vậy, đó chính là công cụ để bạn tạo ra âm nhạc”.
“Một cách tự nhiên, bản năng dẫn tôi tới việc cố copy lại tất cả những thứ tôi nghe được. Từ nhạc phi trên TV, cho tới những khúc nhạc Giáng Sinh mỗi mùa lễ hội. Cuộc sống của chúng ta được bao phủ bằng những khúc nhạc, thậm chí những khúc nhạc rất phức tạp. Bạn có thể bật TV lên bất cứ lúc nào và tập trung nghe kĩ, bạn sẽ thấy nhạc nền thường sẽ là những khúc violin trình độ virtuoso, những đoạn piano jazz hay thậm chí là độc tấu bluegrass thượng thừa trên đàn banjo. Vậy nên tôi đã tò mò nghĩ rằng: Nếu những khúc nhạc phức tạp tới vậy có thật, thế thì sẽ có cách để mình chơi được chúng chứ nhỉ?”.
“Và thứ đã chính thức đặt bắt đầu cho sự nghiêm túc của tôi với cây guitar xảy đến năm 13 tuổi: Tôi gặp mấy ông bạn mê metal ở trường! Trong 1 tuần ngắn ngủi ấy, họ đã dẫn tôi tới với âm nhạc của Steve Vai và Tony MacAlpine. Tôi vùi đầu vào âm nhạc của họ và nhận ra có những người đã rất tiệm cận với giới hạn cuối cùng của những gì một cây guitar có thể làm, tôi bắt đầu học hỏi theo họ!”.
Ta có thể đẩy bản thân xa tới đâu?
Nổi bật nhất từ album solo đầu tay của Guthrie Govan có lẽ là nhạc phẩm Wonderful Slippery Thing, bản nhạc đã giúp anh chiến thằng danh hiệu Guitarist Of The Year năm 1993. Được Guthrie sáng tác nhắm đúng tới mục đích tranh tài, với hàng loạt câu lick fusion phức tạp, những giai điệu biến chuyển liên tục và đoạn solo string-skipping/tapping Dmaj7 đã trở thành một phần thương hiệu “Guthrie Govan”.
“Tôi của tuổi 21 đã nghĩ rằng tại sao mình không thử thách bản thân xem có bao nhiêu kĩ thuật thú vị mình có thể ‘nhồi’ vào thời gian 3 phút ngắn ngủi vào mà không phá vỡ nhạc tính của tác phẩm. Tới giờ tôi vẫn có kí ức rõ ràng về khoảnh khắc mình viết câu legato siêu nhanh của Wonderful Slippery Thing và nghĩ ‘Hừm tapping xa tưởng trẹo tay thế này nghe hay đấy, rất bồng bềnh, phải làm sao càng nhanh và chiếm ít thời gian càng tốt, phô trương cực hạn kĩ thuật của bản thân nhưng không tạo ra cảm giác câu đó là ý đồ chính của tác phẩm'”.
Hay như Waves, bản nhạc đã mang tới làn gió mới mát lạnh cho những tay guitar khắp thế giới, khi Guthrie Govan “lướt” tay khắp cần đàn theo cách chưa ai khác từng làm.
“Lúc đầu tôi không tự yêu cầu bản thân ‘Này, hãy viết cái gì đấy mà chơi lên trải rộng tới mức lau sạch hết cả cần đàn’ đâu *cười*. Tôi đã phác họa ra một melody nghe rất ‘synth’ trong đầu mình và tò mò rằng liệu mình có thể chơi nó trên guitar không? Thật vui khi mọi người thích nó, thậm chí rất nhiều người tập luyện đoạn melody và đăng tải lên các mạng xã hội. Cũng hơi ‘phổng mũi’ khi nhạc mình viết có sức ảnh hưởng như thế này”.
Đoán được hết thì đâu còn bất ngờ?!
Một yếu tố không thể thiếu và thậm chí đã phần nào gây dựng nên “thương hiệu” riêng của Guthrie Govan là việc anh hào phóng sử dụng và khai thác những scale Chromatic. Những nốt nhạc nghe tưởng chừng “sai” nhưng được dùng rất đúng lúc để “ép phê” và tạo sự bất ngờ cho thính giả, cũng như làm giàu sự sáng tạo cho âm nhạc và tạo ra những chương ứng tấu không thể dự đoán trước.
“Lúc nào bạn cũng có một dải những nốt nhạc để chọn, với những nốt đúng tuyệt đối ở một bên và những nốt sai tuyệt đối ở bên còn lại. Vấn đề chỉ là bạn muốn chọn nốt nào thôi. Tôi thì nghĩ việc nốt nhạc nào cũng trong biên của sự ‘an toàn’ sẽ rất tẻ nhạt, không tạo được sức căng/nhả cho giai điệu. Việc viết nhạc không bao giờ là tính theo từng nốt lẻ cả, mà là tất cả những nốt nhạc cấu thành nên một giai điệu. Như tôi sẽ tự vấn và đánh giá xem nốt nhạc này có đủ ‘thú vị’ để làm người ta bất ngờ không, nhưng cũng không được quá ‘sai’ và tạo nên một chấm đen xấu xí làm hỏng cả giai điệu. Tôi muốn ‘dệt’ nên một tấm lụa óng ả và cân bằng giữa những nốt ‘dễ đoán’ và bất ngờ”.
Về việc tận dụng tối đa khả năng của một scale nhất định để phục vụ quá trình sáng tác, cá nhân Govan cho rằng “Bạn phải học cách tận hưởng âm thanh khác nhau mà mỗi scale tạo ra, trước khi bạn bắt đầu hy vọng có thể sử dụng nó một cách hiệu quả”
“Tương tự như khi bạn ‘chơi’ Whiskey thôi! Tôi nghĩ rằng hiếm người mà ngay ly đầu không sặc sụa gì mà lập tức yêu Whiskey luôn lắm *cười*. Các âm giai cũng vậy, khi bạn đã nghe và thích chúng đủ nhiều, bạn sẽ bắt đầu ‘cảm’ được chúng. Những nốt nhạc sẽ dần bớt ‘kì lạ’, tạo ra thứ cảm giác và liên kết giữa bạn với những scale nhất định”.
Guthrie Govan sẽ cùng Bryan Beller và Marco Minnemann trình diễn tại Hà Nội vào tháng 3 tới đây, trong khuôn khổ The Defrost Tour 2023.
Đêm nhạc tại Hà Nội sẽ diễn ra ở Phòng hòa nhạc lớn của Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, vào ngày 3/3/2023. Mọi chi tiết cũng như cách thức đặt vé bạn có thể quét QR trong poster dưới hoặc truy cập vào ĐÂY.
