Không như đối thủ lớn nhất của mình Stratocaster, chuyện một cây Les Paul truyền tay qua nhiều đời chủ huyền thoại không phải là hiếm. Cây Les Paul Standard ’59 mà Joe Perry chơi cùng Aerosmith từng thuộc về Slash của Guns N’ Roses, cây “Lucy” Les Paul ’58 của Geogre Harrison từng thuộc về John Sebastian và Rick Derringer trước khi được tặng cho Geogre bởi… Eric Clapton.
Và trong lòng những cộng đồng fan Gibson, luôn có một “bóng ma” tin đồn rằng những cây Les Paul 1950s có gì đó rất đặc biệt. Nhưng cây đàn này đi qua tay không chỉ 2, mà là 3 huyền thoại của guitar thế giới, chắc các bạn cũng đoán được là cây đàn nào rồi: Greeny Moore Les Paul ’59.
Xuất thân từ xứ sương mù
Khởi đầu từ tay tượng đài Blues Anh Quốc, Peter Green. Chính Peter Green đã thế vị trí của Eric Clapton trong John Mayall và Bluesbreakers, và cũng sáng lập ra đội ngũ kinh điển Fleetwood Mac.
Cây Les Paul ’59 được Peter Green mua lại từ tiệm đồ cũ năm 1966 với cái giá vỏn vẹn… 300$. Peter bảo rằng lúc ấy có hàng trăm cây Les Paul ’59 ở đó, nhưng cây này có gì đó đặc biệt lắm.
Và đúng như vậy thật, nếu không muốn nói thẳng ra rằng Greeny là cây đàn bị lỗi từ khi xuất xưởng.
Một chiếc pick-up của Greeny bị ngược. Không chỉ là lắp ngược đâu, mà toàn bộ dây đồng và nam châm cũng ngược hết luôn, dẫn tới việc… 2 pick-up humbucker không chỉ khử hum của mình, mà còn khử lan sang lẫn nhau luôn. Chính thế dẫn tới việc khi chơi ở vị trí mid, cây đàn này tạo ra âm thay giống hệt kẻ thù của mình – Fender Stratocaster – chứ không tạo ra thứ âm thanh dày mượt của Les Paul.
Sau hàng loạt câu chuyện bí hiểm như Peter thì mập mờ rằng chính ông đã đảo pick-up lại, xong lại đồn đại là một tay thợ đãng trí nào đó đã lắp ngược khi bảo trì, mãi tới tận 1984 mới có một lời giải thích đáng từ Jol Dantzig.
Được mệnh danh là huyền thoại của các huyền thoại làng guitar tech, Jol Dantzig đã trực tiếp mổ xẻ cây đàn năm 1984. Hóa ra đây là lỗi từ quá trình lắp ráp trong nhà máy rồi và cũng không phải hiếm, nhất là với những cây Les Paul 59′ khi Joe Bonamassa có một cây bị lỗi y hệt.
Không những chẳng gây phiền hà gì, chính cái lỗi ấy lại định hình tiếng guitar đặc trưng của Fletwood Mac giai đoạn đầu với “Albatross,” “Dragonfly,” “Oh Well” hay cả “The Green Manalishi”.
Lần đổi chủ đầy đau khổ đầu tiên
Năm 1972, việc lạm dụng ma túy đã dẫn tới căn bệnh Schizophrenia, tâm thần của Peter Green cực kì không ổn định và nhiều lần gây nguy hiểm cho mọi người xung quanh. Peter cố bán lại cây đàn cho Snowy White, nhưng Snowy đã có một cây ’57 Gold Top xinh đẹp rồi nên lòng vòng thế nào thì cây đàn lại về tay một thằng cu tuổi teen trong xóm – Gary Moore. Cu em rất thần tượng ông anh nên đặt tên luôn cây đàn là Greeny.
Gary Moore mua trả góp cây đàn cũ ấy với… đúng cái giá mà Peter mua, 300$. Tưởng là lỗ, ai ngờ chỉ sau 1 buổi chơi, Gary nhận ra đây chính xác là mảnh ghép hoàn hảo cho lối chơi nhạc của mình, và đã dùng luôn cây đàn để thu bản debut năm 1973 cũng như suốt sự nghiệp chơi cho Thin Lizzy.
Ấy thế mà đời không như mơ. Một buổi đi diễn, cây đàn dù để trong flight case nhét cốp ô tô lại bị… xe tải đâm dẫn tới gãy head stock. Sau đó may thay lại được tay luthier Charlie Chandler hỗ trợ sửa lại như mới với cái giá hơi… to.
Sau đó thì Gary mua được cây ’59 Burst tên Stripe thậm chí còn phù hợp với bản thân hơn cả Greeny, nên cả 2 cây đàn đều được dùng lưu diễn thường xuyên.
Thân em như tấm lụa đào
Cuối những năm 90, đột nhiên giá những cây Les Paul 59 nhảy vọt lên mây xanh, vậy nên Gary luôn cất 2 cây đàn trong thùng khóa cẩn thận. Ai cũng nghĩ rằng thôi chung chạ một xíu nhưng cuối cùng Greeny đã tìm được người chủ cho mình tới cuối đời.
Thế mà đời còn tát cho Greeny một cú đau hơn. Năm 2005, Gary Moore bị chấn thương tay dẫn tới phải hủy toàn bộ tour trước mắt. Đột nhiên phải đền bù nhiều như vậy nên Gary đành dứt áo bán một cây đàn cho Phil Winfield của Maverick Music. Không ai biết giá trị thực của cuộc trao đổi nhưng con số nằm ở giữa 500.000$ và 1.2 triệu $, một kèo khổng lồ đủ để Gary chi trả tất cả các vấn đề bấy giờ, và rõ ràng với cái giá 300$ lúc đầu thì…
Và Gary đã bán Greeny chứ không phải Stripe.
Thế là Greeny biến mất, mãi tới 2013 thì chẳng hiểu sao… Joe Bonamassa lại mượn được để chơi một show tại Royal Albert Hall.
Joe Bonamassa tấm tắc khen “Gã Phil Harris setup cây đàn ngon lắm, đánh dây 11 ta nói nó sướng á. “Gái già” mà còn ngon lắm, thiệt chứ tôi còn tò mò tháo cái pick-up ngược kia ra để xem, khoảnh khắc được coi chiếc pick-up lịch sử đúng không bao giờ quên luôn”.
Tạm dừng tại đây, bài viết chúng tôi tạo ra như lời tạm biệt với Peter Green. Chắc hẳn giờ trên thiên đường, Peter và Gary lại cùng nhau jam như xưa, bật lon bia mà mắng nhau sao mày nỡ lòng bán cây đàn ấy. Hẹn gặp các bạn trong phần tiếp theo.
