“Kẻ phục hưng lại hard rock”, những “quái vật tốc độ”, “tổ đội thiên tài”..v.v Có hàng loạt câu chữ có cánh bật ra mỗi khi nói về Van Halen, lối chơi đầy năng lượng và kĩ thuật của họ đã làm thay đổi âm nhạc kể từ album cùng tên đầu tay. Đặc biệt là Eddie Van Halen, luôn đứng trong top đầu những tay guitar khủng nhất thế giới.
Và hình ảnh đi liền với ông chính là (những) cây đàn Frankenstrat, hay là “những con quái vật” nhỉ ?
Thế nhưng Eddie không hề khởi đầu với 1 cây Strat, mà là 1 cây Les Paul trắng cơ, vậy thì lịch sử của cây Frankenstrat chính xác là như thế nào ?
Phiên bản đầu tiên
Năm 1978 Eddie đã mua một body thay thế dáng Strat và 1 cần đàn thay thế cũng cho Strat luôn từ cửa hàng Boogie Bodies của ông anh Wayne Charvel, đúng vậy đó, chính là người thành lập Charvel Guitars sau này.
Thân đàn 50$, cần đàn 80$, tổng cộng Eddie chỉ bỏ ra có 130$ là có phụ tùng đem về gara nhà nghịch. Cần đàn có headstock kiểu CBS-Fender và làm từ Birdseye Maple, mặt phím cũng là Maple luôn.
Thế nhưng lại có khó khăn khi Eddie nhận ra rằng hốc đàn quá nhỏ, không thể lắp nổi chiếc pick-up Gibson PAF của mình, cực chẳng đã, Eddie quyết định dùng luôn búa với đục để “chỉnh sửa” cho hốc đàn rộng ra. Giải pháp tuy không đẹp nhưng rất… nhanh, và Eddie che đậy tạm bợ lại bằng một tấm pickguard đen. Eddie cũng quá lười hàn mạch (và tự nhận là hàn kém nữa) nên bỏ hết núm chỉnh tone, chỉ lắp một pot volume duy nhất, nhưng lại lắp núm có chữ “tone” lên.
Hốc đàn đục ra đủ để lắp rồi thì Eddie mới nhận ra rằng chiếc pickup… to quá, lệch hết so với các dây nên đành lắp theo đường chéo để gia giảm lại.
Cuối cùng, Eddie sơn cây đàn màu đen bằng sơn xe đạp của hãng Schwinn, rồi bọc băng dính lại sơn tiếp một lần nữa màu trắng, cây Frankenstrat đầu tiên chính thức chào đời và được Eddie cầm luôn theo lên bìa đĩa “Van Halen”. Eddie gọi cây đàn là Frankenstrat vì… mỗi bộ phận chắp vá từ một chỗ, giống như quái vật Frankenstein vậy.
Chất âm của cây đàn cực quái dị đúng ý của Eddie Van Halen – 1 cây đàn strat nhưng có khả năng tạo ra chất âm kiểu Les Paul, Frankenstrat có chất âm dày và lực, nhưng vẫn sáng nảy đầy năng lượng. Eddie cứ tin rằng mình đang nghịch vui mà không biết rằng mình đã đặt viên gạch đầu tiên cho dòng đàn mới hoàn toàn – Superstrat.
Sao ai cũng cố giống tôi vậy ?
Album “Van Halen” đã đưa tên tuổi của Van Halen và Eddie lên như diều gặp gió, ngay lập tức, tất cả những tay guitar trẻ trên khắp nước Hoa Kì học tập sơn đàn trắng vạch đen giống thần tượng. Eddie cay cú lắm nhưng cũng chẳng biết làm sao khi mà chưa… đăng kí bản quyền.
Chuyện lên tới đỉnh điểm khi một số công ty guitar bắt đầu nhái thẳng cây đàn của Eddie để thương mại hóa. Lúc này thì Frankenstrat đích thực cũng bắt đầu xước xát và cũ kĩ rồi, vậy nên Eddie lại vào gara một lần nữa, bọc băng dính lên cây đàn và sơn thêm lớp màu đỏ cũng của hãng Schwinn, sinh ra phiên bản đầu tiên có họa tiết trắng-đen-đỏ.
Eddie lắp thêm 1 pickup Mighty Mite single coild được sơn màu Phenolic Red vào vị trí neck, nhưng mà như có nói ở trên, Eddie… lười hàn quá, nên dần dà quên cái pickup đó, giờ chỉ để cho có tính chất trang trí.
Lần này, Eddie chuyển sang dùng pickguard màu trắng, và tủm tỉm nghĩ rằng giờ mấy xưởng làm nhái đàn mình sẽ ế tới thế nào khi mình mang cây đàn mới này lên sân khấu. Nghịch chưa đã tay, ông quyết tâm gắn thêm 1 lố đèn phản quang cho xe tải mà mình mua ngoài siêu thị lên mặt sau cây đàn, vừa để lên sân khấu cây đàn sẽ sáng chói, vừa để… chống bị đạo nhái.
Gặp gỡ nhờ cái duyên
Như các bạn có thể thấy, cho tới tận 1980, cây Frankenstrat vẫn sử dụng nhún 1 chiều cơ bản. Cùng năm 1980, Eddie vô tình quen một nhà phát minh ở Seattle có cái tên kì lạ Floyd Rose. Sau khi trêu chán chê cái tên của Floyd, Eddie được tặng một bộ nhún do Floyd Rose mới “chế” ra. Lúc ấy Floyd cũng không nghĩ rằng bộ nhún ấy tương lai sẽ trở thành chuẩn mực của thế giới.
Ngay lập tức, Eddie nghiện bộ nhún ấy khi thấy mình có thể divebomb sâu thế nào, lại còn không phải lo mỗi lần nhún dây đàn sẽ sai tứ tung khi đã có hệ thống double-locking. Bộ nhún đầu tay của Floyd Rose ấy khá thô sơ và linh kiện vô cùng chắp vá, nhưng vẫn thực hiện rất ổn những gì Eddie cần.
Lúc này Eddie cũng bỏ luôn tấm pickguard trắng đi, chỉ bẻ một mảnh nhỏ từ đĩa than che đúng chỗ núm volume, mặt sau mảnh đĩa than được bọc giấy bạc thực phẩm. Eddie cũng dần chán trò nghịch microphonic của pickup vì đã có “đồ chơi” mới, nên tự tay nhúng sáp luôn chiếc pickup Gibson PAF, kĩ thuật vẫn phổ biến tới tận ngày nay.
1 năm sau, tức năm 1981, Eddie khổ sở một thời gian dài khi bộ nhún bắt đầu rã ra, mỗi lần divebomb là dây sai tùm lum. Sau vài ngày nghiên cứu ông mới nhận ra rằng có 1 khoảng hở nhỏ ở hướng dây bass, cực chẳng đã, Eddie tìm tạm một đồng xu 25cent (nhưng lại là xu năm 1971 cơ) khoan ra gắn thẳng vào thân đàn để cân lại. Bộ nhún lại hoạt động bình thường.
Tiện tháo đàn, Eddie cũng thay một tấm pickguard tử tế chứ không dùng mảnh đĩa than nữa, nhưng lại cắt đi gần hết chỉ để lại nhỏ đúng bằng… mảnh đĩa than. Eddie lần này đã thật cố gắn cải thiện kĩ năng hàn của bản thân, nhưng lại thất bại nên pickup neck vẫn để làm cảnh, lại lãi thêm một chiếc 3-way-switch ở vị trí pickup giữa do hàn mãi không được nên tức quá ghim luôn vào trang trí đàn. Vậy là 3 hốc pickup đều kín mà chỉ có 1 vị trí dùng được.
Nhờ đồng xu của Van halen, Floyd Rose đã cải tiến được bộ nhún và khắc phục rất nhiều nhược điểm, thế nên đồng xu chỉ có thể sửa cho những bộ nhún đời đâu, vì các đời sau tiêu chuẩn đầu tiên là… không cần đồng xu nữa…
Vậy đó là một chút về quá trình cây Frankenstrat đầu tay ra đời cũng như lớn lên, còn những cây Frankenstrat khác? Còn những cải tiến nâng cấp sau này thế nào? Tất cả sẽ có trong phần sau, mong các bạn đón đọc.
